Mesane Hastalıkları

Mesane Kanseri

Mesane Kanseri Nedir?

Mesaneyi oluşturan hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasına mesane kanseri denir. Mesane kanseri idrar kesesinin içini döşeyen hücre tabakasından kaynak alır. Eğer bu hücre çoğalması yalnızca mesanenin yüzeyel katmanı ile sınırlıysa buna yüzeyel mesane kanseri denir. Eğer hücre çoğalması derinleşip kas ve yağ tabakasına da geçerse buna derin (invaziv) mesane kanseri denir.

Kas tabakasına geçmiş mesane kanseri çevre dokulara yayılabilir. Kan dolaşımı sayesinde dokulara ulaşıp uzak metastaz yapabilir, akciğer, karaciğer gibi organlara atlayabilir.

Belirtileri ve Risk Grupları

Tam olarak sebebi belirlenmemiş olan bu hastalığın her yaşta görülmesi mümkün olduğu gibi, çoğunlukla 60 yaş üstünde görüldüğünden ileri yaş hastalığı olarak düşünülebilir. Kadınlara göre erkeklerde 3 kat daha fazla görülen bu hastalığın en önemli sorumlusu, sigara kullanımıdır.

Sigara içmeyenlere göre içenlerde 10 kat daha fazla rastlanan bu kanser, genetik yatkınlığı olanlar ile kimyasal maddelere uzun süre maruz kalanlarda da (boya, lastik, deri vb sanayiilerinde çalışanlar gibi) sıklıkla gözlenmektedir.

Tekrarlayan idrar yolu hastalıklarında, böbrek taşı rahatsızlığı olanlarda, uzun süre sonda kullanmak zorunda olanlarda mesane kanseri riski artmaktadır.

Hastalığın belirtileri

• İdrardan gözle görülür kan gelmesi,
• İdrarda yanma
• İşeme esnasında ağrı ve sık idrara çıkma isteği

Bu şikayetler basit idrar yolları iltihabı ile benzer şikayetler olduğundan pek önemsenmez, fakat özellikle risk grubundaki kişilerde bu şikayetler olduğunda mutlaka doktora başvurmalıdırlar.

Teşhis için yapılması gerekenler;

• İdrar Tahlili, İdrar Kültürü 
• Ultrason incelemesi 
• Böbrek röntgeni ( IVP veya Tomografi )
• İdrarda tümör hücresi araştırılması (NMP 22 (Nükleer Matriks Protein 22) veya sitoloji)
• Sistoskopi ( Mesaneye ışıklı kamera sistemi ile bakma işlemi)

Sistoskopik muayene ne demektir?

Sistoskop denilen özel bir alet ile idrar yolundan girilerek mesanenin içerisinin direkt olarak gözle görülebilmesi ve muayene edilip, değerlendirilmesi işlemidir. Sistoskoplarda ışıklandırma ve mercekler bulunmakta ve bunlarla mesanenin içerisi mükemmel bir şekilde görülmektedir. Tümör görüldüğünde ise tamamen temizlenir veya sadece patolojik inceleme için parça alınır. Şüpheli durumlarda ise patolojik inceleme için parça alınır.

Sistoskopik muayene dışında laboratuvar testleriyle mesane kanseri teşhis edilebilir mi?

Hayır, sadece yüzeyel mesane tümörlü hastaların izleminde nüks tanısı koymak için kullanılan standart bir yöntem olan sistoskopi ile NMP 22 testi birlikte kullanılır. Sistoskopi ile NMP 22 testinin birlikte değerlendirilmesi doğru tanı olasılığını arttırır.

Sistoskopik bir muayene ağrıya neden olur mu?

Kadınlarda aşağı yukarı hiçbir rahatsızlığa neden olmamaktadır. Erkeklerde biraz rahatsızlık olmaktaysa da, bu lokal anestezi kullanılmakla önlenebilmektedir. Çocuklarda sistoskopi genel anestezi altında yapılmaktadır.

Sistoskopik muayene için hastanın hastaneye yatırılması gerekli midir?

Genellikle hayır. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile fleksibl (bükülebilir) sistoskopların kullanılmaya başlanması ile sistoskopik muayenelerin büyük çoğunluğu üroloğun muayenehanesinde ağrısız yapılabilmektedir.

Ultrason veya tomografide mesanede tümör saptanması halinde ilk tedavi nasıl olur?

 Teşhis ve tedavi hastane şartlarında anestezi ile tümörün tamamen kazınması (transüretral tümör rezeksiyonu (TUR) ile konulur. Hastanede yatış süresi genelde 1-2 gündür. Yapılan cerrahi müdahale sonrası patolojik inceleme evrelendirme için gereklidir.

Mesanede tümör saptandı ameliyat oldum, nüks riskini azaltmak için patoloji raporu çıkmadan bir tedavi yapılabilir mi?

Evet, operasyondan sonraki ilk 6 saat içerisinde çeşitli kemoterapi ilaçlari mesane içerisinde 2 saat tutulur ve bu şekilde ameliyattan kalan tümör hücreleri öldürülmeye ve nüks ihtimalini azaltmaya çalışılır. Esas tedavi şekli patoloji raporuna göre yapılır.

Mesane Kanserinin Tedavisi :

Mesane kanserindeki en büyük risk, nüks oranı en yüksek kanserlerden biri olmasıdır. Bu yüzden hastanın doktorunun önerdiği şekilde kontrollerini aksatmamalıdır. Hastalığın tedavi şekli tümör kazındıktan (TUR) sonra elde edilen patoloji raporuna gore belirlenir.

Mesane kanserinin tedevisinde önemli faktörler;

Tümörün evre ve derecesi,
Tümörün yeri, 
Tümörün sayısı,
Tümörün büyüklüğü,
Hastanın yaşı ve genel sağlık durumudur.

Patoloji raporuna göre tedavi şekilleri;

1- Yüzeyel mesane tümörleri:Tümör mesane iç yüzeyini geçmemiştir. Tümörün çıkarılması ve mesane içerisine ilaç verilmesi ile tedavi yapılır.

Tedavi yöntemleri;

• 3 ayda bir sistoskopi ile takibi
• Mesane içerisine kemoterapi ilaçlarının haftalık olarak verilmesi.
• Mesane içerisine haftalık olarak 6 hafta süre ile hafifletilmiş tüberküloz mikrobunun verilmesi.

2- Derine işlemiş mesane tümörleri: Tümör mesane adale tabakasına girmiştir. Mesanenin çıkarılması ve/veya ışın tedavisi, ilaç tedavisi ile tedavi yapılır.

Tedavi yöntemleri;

Cerrahi:
Cerrahi Radikal sistektomi denen yöntem ise, bölgesel lenf bezleri ve mesanenin olduğu gibi parçalanmadan çıkartılmasını takiben, yapay mesane barsaklardan alınan parçalarla yapılır. Daha sonra yapay mesane anüse, cilde ya da eski idrar kanalına bağlanabilir. Bu operasyon da laparoskopide ki son yıllardaki gelişmeler neticesinde laparoskopik ya da robot yardımı ile de yapılabilmektedir.

Kemoterapi:
Radyoterapi (şua) gibi tedavi alternatifleri sözkonusudur.

Mesane Taşları 

Daha çok erkeklerde görülen mesane taşları işeme disfonksiyonu veya abancı cisim gibi altta yatan patolojilerin bir sonucudur. işeme disfonksiyonlarının sebebi ise alt üriner sistem obstruksiyonuna sebep olan idrar kanalı darlığı, iyi huylu prostat büyümesi, mesane boynu darlığı ve nörojenik mesanedir.

idrar sondası, unutulmuş J stent gibi yabancı cisimlerde mesane taşları oluşumu için çekirdek görevi görebilirler. Genellikle tek bir mesane taşı olmasına karşın bazen çok sayıda mesane taşı da görülebilmektedir.

Belirtileri

• irritatif şikayetler
• kesintili idrar yapma
• enfeksiyon
• pelvik bölgede ağrı
• hematüri

Fizik muayene ile bulgu vermeyen mesane taşlarının büyük bir kısmı radyoopak değildir. Tanı daha çok ultrasonografi ile konulmaktadır. Günümüzde measne taşları endoskopik olarak tamamen tedavi edilebilmektedir.

Mesane taşlarının endoskopik görüntüleri